J01DB04 Цефазолин (Cefazolin)

Цефазолинге және басқа да бета-лактамды антибиотиктерге аса жоғары сезімталдық; 1 айға дейінгі балалар, оның ішінде шала туылған балалар.

Сақтықпен. Цефазолинді басқа нефроуытты препараттармен бірге қабылдаған кезде сақтықпен қолдану керек; анамнезінде пенициллиндерге аса жоғары сезімталдықтың жеңіл реакцияларында; созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінде; ішек ауруларында (оның ішінде анамнездегі колит); 1 айдан 12 айға дейінгі балаларда.
Аса жоғары сезімталдық реакциялары. Цефазолинді қолданар алдында цефалоспориндер мен басқа бета-лактамды антибиотиктер арасындағы айқаспалы аса жоғары сезімталдықтың даму мүмкіндігіне байланысты пациенттің аллергологиялық анамнезін жинау керек. Цефазолинмен емдеу аясында ауыр, оның ішінде өліммен аяқталатын аллергиялық реакциялардың дамуы сипатталды. Аса жоғары сезімталдықтың ауыр реакциясы дамыған жағдайда цефазолинді тоқтату, тиісті симптоматикалық ем тағайындау қажет. Препаратты цефалоспориндерге немесе кез-келген басқа бета-лактамды антибиотиктерге жоғары сезімталдық реакциясы бар пациенттерге қолдануға болмайды. Аллергиялық реакцияларға (аллергиялық ринит, бронх демікпесі) бейімділігі бар пациенттерді ерекше мұқият бақылау қажет, өйткені мұндай жағдайлардың болуы аясында аса жоғары сезімталдық реакцияларының қаупі артады.
Қан ұюының төмендеуі. Сирек жағдайларда цефазолинді қолдану аясында қан ұюының төмендеуі мүмкін. Қауіп факторларына К дәруменінің тапшылығы, парентеральдық қоректендіру, тамақтану тапшылығы, бүйрек және/немесе бауыр жеткіліксіздігі, тромбоцитопения, антикоагулянттық терапия жатады. Сонымен қатар, гемофилия, асқазанның және/немесе он екі елі ішектің шырышты қабығының жарасы сияқты аурулар қан кетудің дамуына немесе ауырлығының жоғарылауына әкелуі мүмкін. Демек, осы аурулардың болуы белгілі пациенттерде коагулограмма көрсеткіштерін бақылау қажет. Егер қан ұюының төмендеуі анықталса, К дәруменін тағайындау керек (аптасына 10 мг).
Бүйрек функциясының бұзылуы. Организмдегі препараттың жинақталуына байланысты бүйрек қызметі төмендеген пациенттерде препараттың дозасын бүйрек жеткіліксіздігінің ауырлығына сәйкес таңдау керек. Цефазолинді қолдану бүйрек функциясының бұзылуын және бүйрек жеткіліксіздігінің дамуын сирек тудырса да, препаратты қолдану аясында, әсіресе жағдайы ауыр пациенттерде, препараттың жоғары дозаларын және/немесе басқа нефроуытты препараттарды (мысалы, аминогликозидтер, «ілмектік» диуретиктер) қолданған кезде бүйрек функциясын бағалау ұсынылады.
Бактерияға қарсы препараттарды қолданумен байланысты диарея. Емдеу кезінде және ем аяқталғаннан кейінгі алғашқы апталарда ауыр және тұрақты диареяның дамуы Clostridium difficile тудырған жалған жарғақшалы колиттің көрінісі болуы мүмкін. Бұл жағдай өмірге қауіп төндіретіндіктен, цефазолинді дереу тоқтатып, арнайы бактерияға қарсы ем (мысалы, ванкомицин немесе метронидазол) тағайындау керек.
Су-электролит теңгерімін, алименттік бұзылуларды түзетуді қоса, симптоматикалық демеуші терапияны жүргізу көрсетілген. Ішек перистальтикасын тежейтін препараттарды қолдануға болмайды. Әсіресе ауыр жағдайларда, инфекцияның бактерияға қарсы емге резистенттілігі кезінде колэктомия жасау қажет болуы мүмкін. Пациенттің анамнезін мұқият жинауға ерекше назар аудару керек, өйткені бактерияға қарсы ем жүргізілген сәттен бастап екі ай ішінде жалған жарғақшалы колиттің даму жағдайлары сипатталған.
Бактериялық резистенттілік пен суперинфекцияның дамуы. Цефазолинді ұзақ уақыт қолдану бактериялардың резистентті штамдарының пайда болуына себеп болуы мүмкін. Пациенттердің жағдайын суперинфекцияға мұқият бақылау керек және ол дамыған жағдайда тиісті шаралар қабылдау керек.
Интратекальді енгізу. Цефазолинді орталық жүйке жүйесінің ауыр уытты зақымдану мүмкіндігіне (құрысулардың дамуын қоса) байланысты интратекальді енгізуге болмайды.
Зертханалық көрсеткіштерге әсері. Цефазолинмен емделу кезінде Бенедикт, Фехтлинг ерітінділерін немесе Clinitest таблеткаларын қолдана отырып, несептегі глюкозаны анықтағанда жалған оң нәтижелер пайда болуы ықтимал. Глюкозаны анықтаудың ферменттік тәсілінде цефазолин нәтижелеріне әсер етпейді.
Цефазолинмен емдеу кезінде тікелей және тікелей емес Кумбстың оң сынамасын алуы мүмкін.
Балаларда қолдану. Цефазолинді шала туылған және жаңа туған нәрестелерге өмірінің 1 айында тағайындауға болмайды, өйткені бүгінгі күні оны пациенттердің осы популяциясында қолдану қауіпсіздігін көрсететін деректер ұсынылмаған.
Препарат құрамында натрий бар
Бұл препарат құрамында 48 мг немесе 1.0 г ұнтақта 2.1 ммоль натрий бар. Тұзсыз диетаны ұстанатын адамдарға тағайындағанда сақ болыңыз. Артериялық гипертензияға және жүрек жеткіліксіздігіне шалдыққан пациенттерде натрийдің арақатынасын ескеріңіз.

Пероральді контрацептивтер. Цефазолин пероральді контрацептивтердің тиімділігін төмендетуі мүмкін. Осы себепті препаратпен емдеу кезінде контрацепцияның қосымша шараларын қолдану керек.
Бактериостатикалық әсері бар антибиотиктер. Цефазолинді бактериостатикалық әсері бар басқа бактерияға қарсы препараттармен (мысалы, тетрациклиндер, сульфаниламидтер, эритромицин, хлорамфеникол) бірге қолдануға болмайды, өйткені in vitro зерттеулерде осы препараттар арасында антагонизм анықталды.
Нефроуытты әсері бар дәрілік препараттар. Цефазолинмен бірге қолданғанда басқа бактерияға қарсы препараттардың (мысалы, аминогликозидтер, колистин, полимиксин В); құрамында йод бар контрасттылы препараттардың; метотрексаттың жоғары дозаларының; кейбір вирусқа қарсы препараттардың (мысалы, ацикловир, фоскарнет); пентамидиннің; циклоспориннің; такролимустың; құрамында платина бар препараттар мен диуретиктердің (мысалы, фуросемид) нефроуытты қасиеттерінің күшеюі мүмкін. Егер оларды цефазолинмен бірге қолдану қажет болса, бүйрек функциясын мұқият бақылау керек.
Ілмектік диуретиктер. «Ілмектік» диуретиктермен (мысалы, фуросемидпен) бір мезгілде қолданғанда цефазолиннің өзекшелік секрециясының блокадасы пайда болады, бұл оның қан плазмасындағы концентрациясының жоғарылауына әкеледі. Осы себепті осы препараттарды бірлесіп қолданудан аулақ болу керек.
Пробенецид. Цефазолин мен пробенецидті бір мезгілде қолданғанда цефазолиннің бүйрек клиренсі төмендейді, бұл цефазолиннің шығарылу уақытының ұлғаюына және оның плазмалық концентрациясының жоғарылауына әкеледі.
Антикоагулянттар. Сирек жағдайларда цефалоспориндер қан кетудің бұзылуын тудыруы мүмкін. Пероральді антикоагулянттармен, әсіресе жоғары дозаларда біріктіріп қолдану қажет болғанда коагулограмма көрсеткіштерін бақылау керек.
Кейбір цефалоспориндік антибиотиктер, мысалы, цефамандол, цефотетан және цефазолин, ішек микрофлорасын тежеу арқылы К дәруменінің метаболизмін бұзуы мүмкін, бұл, әсіресе бастапқы тапшылығы бар пациенттерде оның организмдегі түзілуін төмендетеді. К дәрумені препараттарын тағайындау қажет болуы мүмкін, тромбоциттер агрегациясын төмендететін препараттармен (мысалы, қабынуға қарсы стероидты емес препараттармен) бір мезгілде қолданғанда қан кету қаупі артады.
Этанол. Цефазолин этанолмен бір мезгілде қолданғанда дисульфирам тәрізді реакцияларды тудыруы мүмкін.
Фармацевтикалық үйлесімсіздік. Цефазолин фармацевтикалық тұрғыдан амикацинмен, канамицинмен; окситетрациклинмен, тетрациклинмен, натрий колистиметатымен, В полимиксинмен, эритромицинмен (глюкогептонат тұзы түрінде), барбитур туындыларымен (амобарбитал, пентобарбитал), блеомицинмен, кальций глюкогептонатымен, кальций глюконатымен, циметидинмен, аскорбин қышқылымен үйлеспейді.

Креатинин клиренсінің мәндеріне байланысты дозаны түзету.

Сақтықпен қолданыңыз.

Жүктілік кезінде цефазолинді қолдану ана үшін күтілетін пайда ұрық үшін ықтимал қауіптен асып кеткен жағдайда ғана рұқсат етіледі.

Цефазолин емшек сүтіне өте аз мөлшерде енеді, цефазолинді терапиялық дозада қолданғанда жаңа туған нәрестеге әсер етуі екіталай. Егер емшек еметін жаңа туған нәрестеде диарея немесе кандидоз симптомдары пайда болса, емшек емізуді тоқтату немесе препаратты тоқтату туралы шешім қабылдау керек.

Инфекциялар мен инвазиялар
Жиі емес: оральді кандидоз (ұзақ уақыт қолданғанда).
Сирек: гениталий кандидозы (монолиоз), вагинит.
Қан және лимфа жүйесі тарапынан бұзылулар
Сирек: қандағы глюкоза концентрациясының жоғарылауы немесе төмендеуі (гипергликемия немесе гипогликемия), лейкопения, гранулоцитопения, нейтропения, тромбоцитопения, лейкоцитоз, гранулоцитоз, моноцитоз, лимфоцитопения, базофилия және эозинофилия.
Өте сирек: коагуляцияның бұзылуы (қан ұюы) және нәтижесінде қан кетудің жоғарылауы; гемоглобиннің және/немесе гематокриттің төмендеуі, анемия, агранулоцитоз, апластикалық анемия, панцитопения және гемолитикалық анемия.
Иммундық жүйе тарапынан бұзылулар
Жиі емес: эритема, экссудативті (полиморфты) эритема, тері бөртпесі, есекжем, қайтымды жергілікті қан тамырлары, буындар немесе шырышты жарғақшалар өткізгіштігінің жоғарылауы (ангионевроздық ісіну), дәрілік қызба және интерстициальді пневмония немесе пневмонит.
Сирек: уытты эпидермальді некролиз (Лайелл синдромы), Стивенс-Джонсон синдромы.
Өте сирек: анафилаксиялық шок, тыныс алу жолдарының тарылуымен көмейдің ісінуі, жүрек қағу жиілігінің жоғарылауы, ентігу, артериялық қысымның төмендеуі, тілдің ісінуі, анальді қышыну, генитальді қышыну, беттің ісінуі.
Жүйке жүйесі тарапынан бұзылулар
Жиі емес: құрысулар (бауыр функциясы бұзылған пациенттерде, жоғары дозаларды тағайындағанда).
Сирек: бас айналуы, дімкәстік, шаршау, түнде қорқынышты түстер көру, вертиго, гиперактивтілік, күйгелектік немесе мазасыздық сезімі, ұйқысыздық, ұйқышылдық, әлсіздік, қызу, түс қабылдаудың бұзылуы, сананың шатасуы және эпилептоидтық белсенділік.
Жиілігі белгісіз: бас ауыруы, парестезия, миоклония.
Тыныс алу жүйесі, көкірек қуысы ағзалары және көкірек ортасы тарапынан бұзылулар
Сирек: плевра экссудаты, кеуденің ауыруы, ентігу, жөтел, ринит, жедел дистресс синдромының дамуы.
Асқазан-ішек бұзылыстары
Жиі: тәбеттің төмендеуі, жүрек айнуы, құсу.
Өте сирек: жалған жарғақшалы колит. Бұл жағдай емдеуді дереу бастауды талап етеді.
Жиілігі белгісіз: метеоризм, асқазанның құрысуы, эпигастрийдегі ауырсыну, қыжыл, стоматит.
Бауыр және өт шығару жолдары тарапынан бұзылулар
Сирек: бауыр ферменттерінің аспартаттрансаминаза (АСТ), аланинтрансаминаза (АЛТ), гамма-глутамилтрансфераза (гамма-ГТФ), билирубин және /немесе лактатдегидрогеназа (ЛДГ) және қан сарысуындағы сілтілік фосфатаза деңгейінің уақытша жоғарылауы, транзиторлы гепатит, холестаздық сарғаю.
Тері және тері асты тіндері тарапынан бұзылулар
Сирек: тері бөртпесі, есекжем, терінің қышуы, уытты эпидермальді некролиз.
Бүйрек және несеп шығару жолының тарапынан бұзылулар
Сирек: нефроуыттылық, интерстициальді нефрит, анықталмаған нефропатия, протеинурия, бүйрек жеткіліксіздігі, қандағы мочевина (АМК) және креатинин концентрациясының уақытша жоғарылауы, креатининнің жоғарылауы, бұл негізінен осы ДЗ басқа ықтимал нефроуытты дәрілік препараттармен бір мезгілде қолданатын ауыр пациенттерде байқалады.
Жиілігі белгісіз: бүйрек жеткіліксіздігі.
Жалпы бұзылыстар мен енгізу орнындағы реакциялар
Жиі: бұлшықет ішіне енгізу орнындағы ауырсыну, кейде түйін пайда болады.
Жиі емес: вена ішіне енгізгенде – тромбофлебит.
Зертханалық және құрал-аспаптық деректер
Сирек: Кумбстың оң реакциясы, «бауыр» трансаминазалары белсенділігінің жоғарылауы, гиперкреатининемия, сілтілік фосфатаза, гамма-глутамилтрансфераза, билирубин және/немесе сарысудағы лактатдегидрогеназа концентрациясының жоғарылауы, протромбин уақытының жоғарылауы, гипергликемия, гипогликемия.

Сезімтал грамоң кокктар тудырған ауырлық дәрежесі жеңіл инфекциялар 0.5-1 г 8 сағат сайын; пневмококкты пневмония 0.5 г 12 сағат сайын; несеп шығару жолдарының жедел асқынбаған инфекциясы 1 г 12 сағат сайын; ауырлық дәрежесі орташа немесе ауыр инфекциялар 0.5-1 г 6-8 сағат сайын; өмірге қауіп төндіретін инфекциялар (мысалы, сепсис, бактериялық эндокардит) 1-1.5 г 6 сағат сайын; Ересектер үшін орташа тәуліктік доза – 1–4 г, енгізу жиілігі тәулігіне 3–4 рет. Ең жоғары тәуліктік доза – 6 г.
Емдеу курсының ұзақтығы инфекцияның түрі мен жай-күйдің ауырлығына байланысты болады және әдетте 7–10 күннен аспауға тиіс. Енгізуді дене температурасы қалпына келгеннен кейін және ауру симптомдары жойылғаннан кейін тағы 2–3 күндей жалғастырады.
Периоперациялық профилактика
Бірінші доза - 1 г цефазолинді хирургиялық операция басталғанға дейін 30 мин-1 сағат бұрын вена ішіне (в/і) немесе бұлшықет ішіне (б/і) енгізу керек. Ұзақ хирургиялық операциялар кезінде (2 сағат немесе одан да көп) операция кезінде қосымша 0.5-1 г препарат енгізіледі. Қажет болғанда препарат операциядан кейін 24 сағат ішінде 6-8 сағат аралықпен 0.5-1 г в/і немесе б/і енгізіледі.
Егер ықтимал инфекция пациентке айтарлықтай қауіп төндірсе (мысалы, жүрек операциясынан кейін немесе буынды толық ауыстыру сияқты ауыр ортопедиялық операциядан кейін), цефазолинді енгізуді араласудан кейін 3-5 күн ішінде жалғастыру ұсынылады.

1 айдан 18 жасқа дейінгі балаларда қолдану
Ауырлық дәрежесі жеңіл немесе орташа инфекциялардың көпшілігін емдеу үшін 25-50 мг/кг тәуліктік доза жеткілікті, 3-4 инъекцияға бөлінеді.
Ауыр инфекциялар жағдайында тәуліктік дозаны ең жоғары ұсынылған дозаға дейін арттыруға болады - 100 мг/кг.
1 айға дейінгі балалардағы цефазолиннің қауіпсіздігі мен тиімділігі қазіргі уақытта анықталмаған. Деректер жоқ.
Бүйрек функциясы бұзылған балалардағы дозаны түзету
КК 70-40 мл/мин/1.73 м2 құрайтын балаларға 12 сағаттан кейін цефазолиннің орташа тәуліктік дозасының 60% енгізіледі. КК 39-20 мл/мин/1.73 м2 құрайтын балаларға 12 сағаттан кейін препараттың орташа тәуліктік дозасының 25% енгізіледі.
КК 19-5 мл/мин/1.73 м2 кезінде 24 сағат аралықпен цефазолиннің орташа тәуліктік дозасының 10% енгізіледі. Барлық ұсынылған дозалар инфекцияның ауырлығына сәйкес келетін бастапқы дозадан кейін енгізіледі.